meer over De Overtocht

Aanleiding en context

In 2013 vond de herdenking plaats van de officiële afschaffing van de slavernij in Suriname en op de Nederlandse Antillen, 150 jaar na dato op 1 juli 1863. Gedurende het herdenkingsjaar was er veel aandacht voor het slavernijverleden in het onderwijs en verschenen er o.a. websites, televisieprogramma’s, evenementen en boeken over dit onderwerp. Na 2013 leek deze aandacht te verslappen.

De afgelopen jaren kwamen de gevolgen van de 350 jaar durende trans-Atlantische slavernij juist duidelijker naar voren in de actualiteit. Onder anderen de Zwarte Pietendiscussie, protesten tegen etnisch profileren en arbeidsmarktdiscriminatie zijn regelmatig in het nieuws, niet alleen in Nederland, maar ook internationaal. Er kwam meer aandacht voor het slavernijverleden in de Oost. Op 19 december 2022 heeft Minister-president Mark Rutte tijdens een toespraak excuses aangeboden voor het handelen van de Nederlandse staat in het verleden. In het maatschappelijke bewustzijn is het in 2023 pas echt 150 jaar geleden dat de mensen vrij werden, omdat zij tot 1873 nog verplicht werden te blijven werken onder dezelfde plantageeigenaren en slechte omstandigheden. Tijdens Keti Koti op 1 juli 2023 heeft koning Willem-Alexander in een toespraak excuses aangeboden voor het Nederlandse slavernijverleden. Ook vroeg hij om vergiffenis, omdat zijn voorouders destijds niet hebben ingegrepen tegen het systeem.

Het is belangrijk dat het slavernijverleden meer aandacht krijgt in het onderwijs, op een manier die recht doet aan de betrokkenen en de geschiedenis niet bagatelliseert. Tegelijkertijd is het goed deze geschiedenis te verbinden met het nu, de geschiedenis te laten leven en de relevantie te laten zien in verband met actuele ontwikkelingen. Wij willen onze bijdrage hieraan leveren met ons project de Overtocht, gastlessen binnen andere projecten en de workshop Gevoelige onderwerpen in de klas voor PABO-studenten.

Lesdoelen

leerlingen bekijken een historische gebeurtenis vanuit verschillende perspectieven
leerlingen verwerken historische informatie en geven die vorm in een beeldende presentatie
leerlingen werken samen en reflecteren op hun eigen en elkaars werk
De informatie en activiteiten sluiten aan bij de leergebieden Oriëntatie op jezelf en de wereld en Kunstzinnige oriëntatie van het PO.

Kerndoelen Primair Onderwijs

52. De leerlingen leren over kenmerkende aspecten van de volgende tijdvakken uit het Canonvenster: ca. 1637-1863 Tijd van regenten en vorsten. Slavernij: Mensenhandel en gedwongen arbeid.

54. De leerlingen leren beelden, taal, muziek, spel en beweging te gebruiken, om er gevoelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren. Wanneer leerlingen geïnspireerd aan de slag gaan met betekenisvolle thema’s en werken volgens een creatief proces worden ze aangezet tot een eigen vormgeving. (SLO 2019)

55. De leerlingen leren op eigen werk en dat van anderen te reflecteren.

56. De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed.